شنبه / ۱۵ آذر / ۱۴۰۴ Saturday / 6 December / 2025
×
۳۴ ستاره روابط عمومی‌ اتاق‌های سراسر کشور را بشناسید 
در نخستین جشنواره برترین‌های روابط عمومی تجاری؛

۳۴ ستاره روابط عمومی‌ اتاق‌های سراسر کشور را بشناسید 

بر اساس نظریه بازتاب فرهنگی (Cultural Reflection Theory)، رسانه‌ها و چهره‌های شناخته‌شده صرفاً تولیدکننده محتوا نیستند، بلکه بازتابی از ارزش‌ها، ذائقه‌ها و نیازهای اجتماعی‌اند (Griswold, 2013). ظهور سلبریتی‌هایی چون زینب موسوی در فضای رسانه‌ای ایران را می‌توان در همین چارچوب فهمید: او بازتاب بخشی از میل مخاطب به طنز بی‌پرده، محتوای سبک و مصرف سریع است.
فردوسی و خیام در میدان رسانه، سه‌ ضلعی پرتنش: آزادی بیان، میراث فرهنگی و واکنش اجتماعی

آژانس خبری پی آر؛ در روزهای اخیر، اظهارات زینب موسوی (امپراتور کوزو) درباره شاعران کلاسیک ایران، موجی از واکنش‌ها را برانگیخت. عده‌ای آن را طنزی بی‌خطر و در چارچوب آزادی بیان دانستند، اما بسیاری این سخنان را بی‌حرمتی به سرمایه‌های فرهنگی ملی تعبیر کردند. پرسش اصلی اینجاست: چنین پدیده‌ای را چگونه باید فهمید؟


۱. سلبریتی به مثابه آینه فرهنگ
بر اساس نظریه بازتاب فرهنگی (Cultural Reflection Theory)، رسانه‌ها و چهره‌های شناخته‌شده صرفاً تولیدکننده محتوا نیستند، بلکه بازتابی از ارزش‌ها، ذائقه‌ها و نیازهای اجتماعی‌اند (Griswold, 2013). ظهور سلبریتی‌هایی چون زینب موسوی در فضای رسانه‌ای ایران را می‌توان در همین چارچوب فهمید: او بازتاب بخشی از میل مخاطب به طنز بی‌پرده، محتوای سبک و مصرف سریع است.
۲. میل به تنزل در مصرف رسانه‌ای
مطالعات فرهنگی نشان داده‌اند که منطق اقتصاد توجه در رسانه‌های جدید، محتوا را به سمت ساده‌سازی، هیجان‌سازی و در نهایت تنزل کیفی سوق می‌دهد (McQuail, 2010). این همان چرخه‌ای است که محتواهای سطحی را تقویت و سرمایه‌های نمادین فرهنگی را به حاشیه می‌راند.
در این میان، بی‌مطالعگی و سطحی‌نگری بخشی از بازیگران رسانه‌ای باعث می‌شود که تحقیر یا بی‌اهمیت‌سازی میراث ملی نیز در قالب شوخی یا طنز توجیه شود.
۳. مثلث آزادی بیان – میراث فرهنگی – واکنش اجتماعی
•آزادی بیان: بر اساس دیدگاه هابرمارس (۱۹۸۹)، فضای عمومی بدون امکان بیان آراء متفاوت وجود ندارد. حتی سخنانی که شوک‌آور یا ناخوشایند هستند، بخشی از تکثر صداها محسوب می‌شوند.
•میراث فرهنگی: اما همان‌طور که بوردیو (۱۹۹۳) می‌گوید، میراث فرهنگی سرمایه نمادینی است که انسجام اجتماعی و هویت ملی را شکل می‌دهد. تعرض به آن، صرفاً نقد یک متن یا شاعر نیست، بلکه تهدیدی برای سرمایه جمعی است.
•واکنش اجتماعی: جامعه مدنی، نخبگان و افکار عمومی حق دارند در برابر چنین کنش‌هایی واکنش نشان دهند. این واکنش نباید به حذف و سرکوب ختم شود، بلکه باید به گفت‌وگوی انتقادی و بازتعریف مرزهای مشروع آزادی بیان و حرمت میراث فرهنگی بینجامد.

اما در شکل گیری و پیشگیری نظایر این رخداد، آنجه بر گرده جامعه دانشگاهی و نخبگانی است
۱. افشای سطحی‌گرایی: نشان دهند که تنزل کیفی محتوا در رسانه‌ها ریشه در منطق سرمایه‌داری رسانه‌ای و ضعف نظام آموزشی دارد، نه صرفاً خطای فردی یک سلبریتی.
۲. بازتعریف آزادی بیان: تأکید کنند که آزادی بیان به معنای مصونیت از نقد اجتماعی نیست؛ بلکه نقد نخبگانی بخشی از چندصدایی مدرن است.
۳. صیانت از میراث فرهنگی: با پژوهش و روایتگری نو، میراثی چون فردوسی و خیام را دوباره در حافظه جمعی زنده کنند تا دستمایه سطحی‌سازی نشوند.
ماجرای زینب موسوی نشان داد که سلبریتی‌ها در رسانه امروز بیش از آنکه مولد معنا باشند، بازتاب میل مخاطبان و ساختارهای رسانه‌ای‌اند.
اما اگر این بازتاب به سمت تنزل و سطحی‌سازی میل کند، نتیجه آن تخریب تدریجی میراث فرهنگی خواهد بود.
راه‌حل نه در حذف صداها، بلکه در تقویت نقد نخبگانی، آموزش رسانه‌ای، و گفت‌وگوی اجتماعی است؛ جایی که آزادی بیان در کنار حرمت میراث فرهنگی، هر دو به رسمیت شناخته شوند.
نوشته‌های مشابه
نیاز به تأکید بر تقویت انعکاس خدمات دولت در رسانه‌ها
مدیرکل روابط‌عمومی استانداری کهگیلویه و بویراحمد:

نیاز به تأکید بر تقویت انعکاس خدمات دولت در رسانه‌ها

دومین نشست هم‌اندیشی روابط‌عمومی گروه صنایع بهشهر
با حضور سرپرست امور اطلاع‌رسانی دولت برگزار شد؛

دومین نشست هم‌اندیشی روابط‌عمومی گروه صنایع بهشهر

هوش مصنوعی مغزمان را به تعطیلات نفرستد!
یک مدرس سوادهای نوین هشدار داد؛

هوش مصنوعی مغزمان را به تعطیلات نفرستد!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *