تجربه‌ای که نگاه مرا به روابط‌عمومی دگرگون کرد

آژانس خبری پی آر؛ سال‌ها پیش، یک شایعه در کسری از ساعت در فضای مجازی دست‌به‌دست شد و سازمان ما را در مرکز توجه قرار داد.

هنوز واقعیت ماجرا روشن نشده بود که روایت‌های گوناگون در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت و افکار عمومی را متأثر کرد. ما غافلگیر شدیم؛ تا بخواهیم حقیقت را توضیح دهیم، شایعه‌ها پیشی گرفته بودند. همان لحظه دریافتم که هیچ بحرانی از قبل در نمی‌زند و هیچ تحولی با دعوتنامه وارد نمی‌شود. همه‌چیز می‌تواند ناگهانی رخ دهد و درست همان‌جاست که خط میان سازمان‌های ماندگار و سازمان‌های شکننده ترسیم می‌شود. در دنیایی که اخبار نادرست سریع‌تر از واقعیت‌ها منتشر می‌شوند، اعتماد ارزشمندترین دارایی یک سازمان است.

این تجربه تلخ مرا واداشت تا نگاهی دوباره به جایگاه روابط‌عمومی داشته باشم. پیش‌تر، مثل بسیاری از همکاران، روابط‌عمومی را بیشتر یک واحد واکنش‌گر و سخنگوی سازمان در بحران‌ها می‌دانستم. اما کم‌کم فهمیدم این نگاه قدیمی است.

روابط‌عمومی امروز تنها برای روزهای بحران نیست؛ بلکه باید در روزهای آرام سرمایه اعتماد عمومی را بسازد و در روزهای سخت از آن صیانت کند. چنین رویکردی یعنی روابط‌عمومی نه صرفاً پاسخ‌دهنده، بلکه آینده‌نگر و پیش‌بین باشد.

«روابط‌عمومی پیش‌بین» برای من یعنی نهادی که همیشه یک گام جلوتر حرکت می‌کند؛ محیط رسانه‌ای، اجتماعی و حتی فضای درونی سازمان را پیوسته پایش می‌کند تا پیش از آنکه بحران رخ دهد، نشانه‌هایش را ببیند. با تحلیل داده‌ها و رصد روندهای نو، می‌تواند روایت درست سازمان را پیش از شکل‌گیری روایت‌های غلط بسازد. چنین رویکردی به دوراندیشی، آمادگی دائمی و شجاعت پذیرش تغییر نیاز دارد.

در مسیر کاری‌ام دریافتم که آینده‌نگری تنها یک مهارت فنی نیست، بلکه یک نگرش راهبردی است که باید در فرهنگ سازمانی نهادینه شود. به یاد دارم زمانی که شبکه‌های اجتماعی تازه پدید آمده بودند، بعضی سازمان‌ها آن را جدی نگرفتند و برخی دیگر به استقبال رفتند. گروه دوم خیلی زود مزیت رقابتی یافتند، زیرا افقی دورتر را می‌دیدند. این تجربه به من آموخت که نوآوری و آینده‌پژوهی باید جزء جدایی‌ناپذیر هویت روابط‌عمومی باشد.

در جایگاه رئیس انجمن روابط‌عمومی استان آذربایجان شرقی، این رویکرد را در سطحی گسترده‌تر آزموده‌ایم. طی دو سال اخیر با همراهی همکارانم دوره های آموزشی رایگان متعددی برگزار کردیم، موضوعات دوره‌ها با نیازهای روز و تحولات جهانی همسو بود؛ از معرفی کاربردهای هوش مصنوعی در روابط‌عمومی گرفته تا آموزش مدیریت بحران و مسئولیت اجتماعی. همین رویکرد باعث شد جامعه روابط‌عمومی استان توانمندتر شود و انجمن ما به الگویی برای دیگر استان‌ها بدل گردد.

امروز خوشحالم که تبریز و آذربایجان شرقی در عرصه روابط‌عمومی کشور با مفاهیمی چون نوآوری و آینده‌نگری شناخته می‌شوند. پیام تبریک رئیس سازمان جهانی روابط‌عمومی در روز جهانی روابط‌عمومی سال گذشته، نشانه‌ای روشن بود از اینکه حرکت در مسیر استانداردهای بین‌المللی می‌تواند برای ما اعتبارآفرین باشد. با این همه، ارزشمندتر از هر تقدیری، فرهنگی است که شکل گرفته: فرهنگی مبتنی بر هم‌افزایی به‌جای رقابت فرساینده، تجربه‌اندوزی جمعی، و حمایت پیشکسوتان از نسل جوان. این هم‌گرایی، بنیان حرفه‌ای‌گرایی در روابط‌عمومی فرداست.

اکنون که در آستانه دهمین کنفرانس حرفه‌ای‌گرایی در روابط‌عمومی هستیم، بیش از هر زمان دیگری باور دارم که «روابط‌عمومی پیش‌بین» یک مقصد نیست، بلکه سفری بی‌پایان است. جهان مدام در حال تغییر است؛ فناوری‌های نو می‌آیند، انتظارات جامعه تغییر می‌کند و بحران‌های تازه ظهور می‌کنند. روابط‌عمومی آینده‌نگر باید پیوسته در حال یادگیری و سازگاری باشد. این نگرش به ما یادآوری می‌کند که روابط‌عمومی تنها بازتاب‌دهنده تحولات نیست، بلکه می‌تواند معمار آینده سازمان و جامعه خود باشد.

من در سال‌های فعالیت خود بارها دیده‌ام که اعتماد و امید در تاریک‌ترین شرایط از دل ارتباط صادقانه و پیش‌دستانه زاده می‌شود. بارها تجربه کرده‌ام که یک اقدام ساده در اطلاع‌رسانی یا یک سرمایه‌گذاری در آموزش، بعدها سپر سازمان در برابر بحران‌های سهمگین شده است. این درس‌ها نه‌فقط تجربه شخصی من، که بخشی از حافظه جمعی حرفه ماست.

بیایید این روایت‌ها را با هم به اشتراک بگذاریم، آینده را از دل تجربه‌های مشترک بسازیم و «پیش‌بینی» را به پیش‌شرط تاب‌آوری سازمان‌هایمان بدل کنیم. آن‌گاه است که می‌توانیم با اطمینان بگوییم روابط‌عمومی ایران آماده آینده نیست، بلکه در حال آفرینش آگاهانه آن است.

دهمین کنفرانس حرفه‌ای‌گرایی در روابط‌عمومی با موضوع اصلی «روابط‌عمومی پیش‌بین» ۲۶ مهر ماه ۱۴۰۴ در هتل المپیکتهران برگزار خواهد شد.